Revista 3

“SIMPOZIUMI I III-TË NDËRKOMBËTAR MBI LETËRSINË DHE KULTURËN HISPANIKE”

Departamenti i Gjuhës Spanjolle pranë Fakultetit të Gjuhëve të Huaja, UT, në bashkëpunim me Fakultetin e Gjuhë, Histori dhe Gjeografisë, Universiteti Ankarasë dhe Fakulteti i Letërsisë, Universiteti Stambollit organizuan ’Simpoziumin e III Ndërkombëtar Mbi Letërsinë dhe Kulturën Hispanike’. Ky është bashkëpunimi i parë i cili do të ketë vazhdimësi edhe në organizimet e tjera në rrjedhën e vazhdimësisë së këtij Simpoziumi. Profesorë, akademikë dhe studentë nga vende të ndryshme si Spanja, Italia, Turqia, Amerika, Serbia, Polonia, etj., morën pjesë në këtë Simpozium me kumtesat e tyre në fushën e letërsisë, gjuhësisë, historisë, përkthimit, etj., duke bashkëndarë kështu hulumtimet e fundit në lidhje me gjuhën spanjolle për fushat përkatëse.

BORDI ORGANIZATIV

Prof. Dr. Artur Sula

Prof. Dr. Mehmet Necati Kutlu

Dr. Ebru Yener Goksenli

Dr. Flavia Kaba

Dr. Serxho Rama

Prof. As. Dr. Adriatik Derjaj

BORDI SHKENCOR

Prof. Dr. Artur Sula

Prof. Dr. Mehmet Necati Kutlu

Prof. Dr. Rafael Carpintero Ortega

Prof. Dr. Xavier Baró Queralt

Prof. As. Dr. Adriatik Derjaj

Dr. Ebru Yener Goksenli

Dr. Serxho Rama

Dr. Flavia Kaba

Dr. Viola Gjyli Biti

Dr. Admira Nushi

Dr. Klementina Shaba

Sobre literatura y cultura Hispánicas

Aktet e Simpoziumit të 3-të Ndërkombëtar

12 nëntor 2020

BORDI EDITORIAL

Drejtor i Përgjithshëm
Prof. Dr. Artur SULA (Fakulteti i Gjuhëve të Huaja)
Kryeredaktore
Dr. Viola ADHAMI (Fakulteti i Gjuhëve të Huaja)
Redaktore shkencore
Prof. Asoc. Mirela PAPA (Fakulteti i Gjuhëve të Huaja)
Redaktorë
Prof. Asoc. Maklena NIKA; Dr. Albert SHEQI (Fakulteti i Gjuhëve të Huaja)

PËRMBAJTJA

Programi i konferencës

La esclavitud de Cervantes y su

visión sobre los turcos y el Islam

Ertuğrul Önalp

La imagen del antihéroe en las

novelas Taurinas Españolas

Ebru Yener Gökşenli

La memoria histórica, ¿una

herramienta útil para asumir el

pasado español?

Xavier Baró i Queralt

La comida y su relación con “El

caso” en Lazarillo de Tormes

Santiago García-Castañón

El comentario traslativo, una

alternativa empírico-experimental:

domesticación/ exotización u otro;

esta es la cuestión

Anastasi Prodani

Wendi Kasa

Jona Halimi

Gabimi dhe korrigjimi i tij në

punimet me shkrim në gjuhën

spanjolle të studentëve shqiptarë

Serxho Rama

Gazeta “Republika” e Bostonit,

pararojë e përkthimit të Don

Kishotit nga Noli

Admira Nushi

Enver Hoxha – La creación de

un culto

Edlira Gabili

103

Karlos Ruiz Zafon, trajektorja e

tij letrare dhe suksesi i

jashtëzakonshëm në Shqipëri

Flavia Kaba

110

Përkthimi i kopertinës nga imazhi

te fjala

Viola Adhami

118

Vështrim historik e përqasës

ndërmjet qasjeve dhe metodave

në mësimdhënien e GJH

Aida Gjinali

Leonard Xhamani

133

Përqasje kulturore dygjuhëshe

përmes përqasjes gjuhësore të

shprehjeve frazeologjike

Alnida Shano Koroshi

Kozeta Noti

148

Creation des competences, en

presence des tice, pour un

apprentissage autonome de

français authentique

Klementina Shiba

156

Termat në lidhje me strukturën

semantike të fjalës në shqipe në

përqasje me greqishten

Eda Shehu

164

Mësimdhënia e fjalorit të gjuhës

së re greke si gjuhë e huaj

Isida Metaj (Foçi)

Edlira Jorgaqi

172

Sprovë për krahasim mes “Ciklit

të Kreshnikëve” dhe eposit

spanjoll “Kënga e Mio Sidit” në

kuadër të hapësirës evropiane

Drita Isufaj

180

La situación de los exámenes dele

en Albania

Sandra Pula Gjoka

203

The translation from english to

albanian of wordplay in James

Joyce’s Ulysses

Rozana Bela

188

La poetización de historia en

Mariana Pineda de F. García

Lorca y la noche de guerra en el

museo del Prado de Rafael

Alberti

Ana Huber

197

La intermedialidad en la novela

Beltenebros de Antonio Muñoz

Molina

Selen Kipmen

LA ESCLAVITUD DE CERVANTES Y SU VISIÓN SOBRE LOS TURCOS Y EL ISLAM

Prof. Dr. Ertuğrul Önalp

Hispanista, catedrático de la Universidad de Ankara

E-mail: [email protected]

RESUMEN

El presente trabajo se centra en la esclavitud de Cervantes y su visión sobre los turcos. Respecto a la esclavitud de Miguel de Cervantes en Argel, existen muy pocos estudios que reflejan el punto de vista turco. En este trabajo simplemente nos proponemos poner de relieve nuestro criterio, es decir exponer nuestras consideraciones acerca de algunas facetas relativas a su cautiverio sin pretender aportar nada nuevo respecto a su vida en esclavitud ni pretender plantear una antítesis ni un rechazo a lo expuesto anteriormente por eminentes cervantistas. También trataremos de exponer la visión de Cervantes respecto a los turcos y al Islam, tal y como se deduce de sus principales obras que tratan el tema del cautiverio.

Palabras clave: cautiverio, esclavitud, historia, islam, etc.

ABSTRACT

The present work focuses on the slavery of Cervantes and his vision of Turks. Regarding the slavery of Miguel de Cervantes in Algiers, there are very few studies that reflect the Turkish point of view. In this work, we simply intend to highlight our criteria, that is, to present our considerations about some aspects related to his captivity without trying to contribute anything new regarding his life in slavery or trying to propose an antithesis or a rejection of what was previously exposed by eminent Cervantists. We will also try to present Cervantes’s vision of the Turks and Islam, as can be deduced from his main works that deal with the subject of captivity.

Keywords: captivity, history, Islam, slavery, etc.

LA IMAGEN DEL ANTIHÉROE EN LAS NOVELAS TAURINAS ESPAÑOLAS[1]

Dra. Ebru Yener Gökşenli

Departamento de Lengua y Literatura Españolas

Universidad de Estambul

E-mail: [email protected]

RESUMEN

Las novelas taurinas ocupan un lugar importante en la literatura española. Las novelas sobre el torero de los siglos pasados retrataban generalmente su valentía. Esta tradición literaria cuenta a menudo la historia de un joven muy valiente y sus sueños de salir de su situación social y la pobreza que lo rodea, convirtiéndose en un gran torero. Muchas veces logra lo más difícil y se convierte en héroe. Pero se ve que, en la literatura española, la historia y las características de un torero pueden cambiar según los movimientos literarios. En el período romántico, el sueño de este humilde joven se hace realidad y las novelas taurinas narran su coraje y fama. Los toreros, que hasta el siglo XX habían sido calificados con características heroicas, por los cambios del mundo, empezaron a reflejarse como antihéroes, como seres que perdieron la voluntad y el coraje en las novelas naturalistas y realistas. Esta nueva imagen del antihéroe también se puede definir como una contribución al movimiento realista en la literatura española. La novela Sangre y arena de Vicente Blasco Ibáñez y su inolvidable personaje Juan Gallardo es un ejemplo de este importante cambio encontrado en la tradición de la novela taurina. Este estudio tiene como objetivo centrarse en el mundo del toreo tal y como se refleja en la literatura española y analizarlo a través de los antihéroes en la novela realista y naturalista española del siglo XX.

Palabras clave: antihéroe, Las águilas, novela taurina española, Sangre y arena, Vicente Blasco Ibañez.

ABSTRACT

Bullfighting novels occupy an important place in Spanish literature. In past centuries,novels about the bullfighter generally portrayed his fearlessness. This literary tradition often tells the story of a very brave young man and his dreams of getting out of his social situation and the poverty that surrounds him, becoming a great bullfighter. Many times achieves the most difficult and becomes a hero. But it’s seen that, in Spanish literature, the story and the characteristics of a bullfighter can change according to the literary movements. In the romantic period, the dream of this humble young man comes true and bullfighting novels narrate his courage and fame. The bullfighters, who until the 20th century had been described with heroic characteristics, by the changes of the world, began to be reflected as antiheroes, as beings who lost their will and courage in the naturalist and realist novels. This new image of the antihero can also be defined as a contribution to the realist movement in Spanish literature. Vicente BlascoIbañez’s novel Sangre y arena and its unforgettable character Juan Gallardo is an example to this important change seen in the tradition of the bullfighting novel. This study aims to focus on the world of bullfighting as it is reflected in the Spanish literature and analyze it through antiheroes in the Spanish naturalist and realist novel of the 20th century.

Keywords: antihero, Las águilas, Sangre y arena, Spanish bullfighting novel, Vicente Blasco Ibañez.

MEMORIA HISTÓRICA, ¿UNA HERRAMIENTA ÚTIL PARA ASUMIR EL PASADO ESPAÑOL?

Dr. Xavier Baró i Queralt

Facultad de Humanidades

Universitat Internacional de Catalunya

E-mail: [email protected]

RESUMEN

Comprender y asumir el pasado no es una tarea fácil. El ser humano tiende a interpretar el pasado en base a elementos muy distintos: la educación, las creencias, la propia experiencia, etc. En este sentido, la memoria histórica surgió con el afán de reconstruir la memoria de un colectivo. Sin embargo, en los últimos años la memoria histórica está siendo objeto de una profunda controversia en España. No existe un acuerdo de mínimos sobre cómo interpretar el complejo siglo XX español (la Segunda República, Guerra Civil, franquismo y Transición). En el presente estudio trataremos de estudiar los motivos de tal desencuentro.

Palabras clave: España, Francisco Franco, historiografía, Memoria histórica, Transición.

ABSTRACT

Understanding and assuming the past is not an easy task. The human being tends to interpret the past based on very different elements: education, beliefs, experience, etc. In this sense, the historical memory emerged with the desire to rebuild the memory of a collective. However, in recent years historical memory has been the subject of deep controversy in Spain. There is no minimum agreement on how to interpret the Spanish 20th century complex (the Second Republic, Civil War, Franco and Transition). In the present study we will try to study the reasons for such disagreement.

Keywords: Francisco Franco, historiography, Historical Memory, Spain, Transición.

Y SU RELACIÓN CON “EL CASO” EN LAZARILLO DE TORMES

Prof. Dr. Santiago García-Castañón

Catedrático de Literatura Española, Departamento de Lenguas

Western Carolina University, USA

E-mail: [email protected]

RESUMEN

Con el Lazarillo de Tormes se inaugura el género de la novela picaresca. Las “fortunas y adversidades” a que se refiere el título completo están en íntima relación con la capacidad de supervivencia (de subsistencia) del protagonista. El móvil del relato son precisamente las penurias que pasa Lázaro a lo largo de toda su vida desde su infancia. Sin su hambre y sus carencias, Lázaro no habría aceptado el concubinato de su esposa y no habría tenido que escribir este relato autobiográfico para justificar ante “Vuestra Merced” la degradación moral en que vive al final, cuando, según su opinión, ha llegado a “la cumbre de toda buena fortuna”.

Palabras clave: alimentación, bebida, comida, hambre, pícaro.

ABSTRACT

Lazarillo de Tormes initiates the genre known as the picaresque novel. The “fortunes and adversities” to which the longer title refers are closely related to the protagonist’s ability to survive (and subsist). The motive that triggers the story is Lázaro’s necessities throughout his life. Without his hunger, Lázaro would have never accepted his wife’s blatant infidelity and would not have had to write the autobiographical account to justify to “Your Mercy” the moral degradation in which he finds himself in the end, when, in his own words, he has reached “the summit of all good fortune”.

Keywords: diet, drink, food, hunger, rogue.

EL COMENTARIO TRASLATIVO, UNA ALTERNATIVA EMPÍRICO-EXPERIMENTAL: DOMESTICACIÓN/ EXOTIZACIÓN U OTRO; ESTA ES LA CUESTIÓN

Prof. Dr. Anastasi Prodani

Catedrática en el Departamento de Lengua y Literatura Española

Facultad de Lenguas Extranjeras, Universidad de Tirana.

E-mail: [email protected]

Wendi Kasa

Máster en Traducción e Interpretación en la Universidad de Tirana

Facultad de Lenguas Extranjeras, Departamento de Lengua y Literatura Española

E-mail: [email protected]

Jona Halimi

Máster en Traducción e Interpretación en la Universidad de Tirana

Facultad de Lenguas Extranjeras, Departamento de Lengua y Literatura Española

E-mail: [email protected]

RESUMEN

El comentario descriptivo será el punto focal de este trabajo y el objetivo principal es proporcionar algunas pautas metodológicas durante el proceso de traducción basadas en el enfoque cognitivo-funcional de la traducción. El comentario traslativo como alternativa empírico-experimental es una necesidad del presente. La importancia de incluir este método en la preparación de la Tesis de Fin de Master(TFM) abre nuevas perspectivas para los futuros traductores de la era de la Nueva Orientación en la traducción. Este nuevo método tiene como objetivo evaluar también el propio proceso de traducción. Proporciona pautas inter, intra y extratextuales para describir los razonamientos que están detrás de los porqués de los problemas de traducción y dar soluciones. Permite también reflexionar sobre diversas técnicas y estrategias durante este proceso. Para ello, hemos tomado un par de fragmentos de dos TFM presentadas en junio de 2020 en el Departamento de Lengua y Literatura Españolas de la Universidad de Tirana. Los nombres de los estudiantes que trabajamos en esto aparecen como coautores de este artículo.

Keywords: comentarios traslativos, enfoque cognitivo-funcional, Nueva Orientación, plantas exóticas y aves.

ABSTRACT

The descriptive comment will be the focus of this paper and the main objective is to provide some methodological guidelines during the translation process based on the cognitive-functional approach to translation. The translational comment as an empirical-experimental alternative is a necessity of the present. The importance of including such a method in the preparation of the Master’s Thesis opens up new perspectives for future translators of the New Orientation era in translation. This new method aims to also evaluate the translatum process itself. It gives inter, intra and extratextual guidelines for describing the rationale of the whys behind translation problems, and it enables reflection on various techniques and strategies during this process. For this purpose, we have taken a couple of fragments from two Master’s Thesis presented last June, at the end of the academic year at the Department of Spanish Language and Literature at the University of Tirana. The names of the students who worked on this appear as co-authors of this paper.

Keywords: cognitive-functional approach, exotic plants and birds, New orientation, translational comments.

GABIMI DHE KORRIGJIMI I TIJ NË PUNIMET ME SHKRIM NË GJUHËN SPANJOLLE TË STUDENTËVE SHQIPTARË

Dr. Serxho Rama

Departamenti i Gjuhës Spanjolle

Fakulteti i gjuhëve të huaja, Universiteti i Tiranës

E-mail: [email protected]

PËRMBLEDHJE

Në procesin e mësimdhënies së gjuheve të huaja, gabimet kanë qenë gjithmonë një çështje e gjërë studimi. Në qendër të punimeve të tyre, studiuesit kanë trajtuar aspekte të ndryshme që lidhen me gabimet. Ndërkohë që ne, duke bërë një pasqyrim të këtyre studimeve, do të bëjmë një krahasim për të realizuar punimin tonë.

Si mësimdhënës, të gjithë jemi të ndërgjegjshëm si për gabimet që nxënësit bëjnë ashtu edhe për përsëritjen e tyre. Nuk mendojmë se është e rëndësishme të dimë se kujt i takon faji. Ajo, që neve na intereson është që të dimë si t’i korrigjojmë dhe t’u japim fund atyre. Duke ditur se modeli më tradicional i kontrollit të dijeve është korrigjimi i gabimeve, përqëndrimi ynë në këtë punim do të jetë pikërisht në këtë aspekt, por pa harruar të prezantojmë një koncept, i cili vihet re gjatë ndërveprimit gjuhësor midis dy apo më shumë bashkëbiseduesve: po flasim këtu për “riparimin”. Dhe në lidhje me këtë, do tregojmëse si sillet mësuesi në klasë në lidhje me këtë aktivitet. Dihet se puna e mësuesit me nxënësit është që të zbulojë seçfarë nuk funksonin me ta dhe pastaj, të mundohet që të përmirosojë sa mundet.

Fjalët çelës: gabim, gjuhë e huaj, nxënës, mësimdhënie.

ABSTERACT

In the process of teaching foreign languages, mistakes have always been a broad issue of study. At the center of their work, researchers have addressed various aspects related to errors. While we, making a reflection of these studies, will make a comparison to realize our work.

As teachers, we are all aware of the mistakes students make but also of their repetition. We do not think it is important to know who’s fault. What we are interested in is knowing how to correct and end them.

Knowing that the most traditional model of knowledge control is error correction, our focus in this paper will be exactly in this aspect, but without forgetting to introduce a concept, which is noticed during the linguistic interaction between two or more interlocutors: we are talking here about “repair”. And, in this regard, we will show how the teacher behaves in the classroom in relation to this activity. It is known that the teacher’s job with the students is to find out what did not work with them and then, try to improve as much as they can.

Keywords: error, foreign language, student, teaching.

GAZETA REPUBLIKA E BOSTONIT, PARAROJË E PËRKTHIMIT TË DON KISHOTIT NGA NOLI

Dr. Admira Nushi

Departamento de Lengua y Literatura Española

Facultad de Lenguas Extranjeras, Universidad de Tirana

E-mail: [email protected]

PËRMBLEDHJE

Fan Noli shqipëroi kryeveprën e Cervantes-it Sojliu mendje – mprehtë Don Kishoti i Mançës dhe e botoi në gazetën shqiptare të përjavshme në Amerikë, Republika. Kjo gazetë e cila trajtoi temën e Shqipërisë e të shqiptarëve, me preokupimin kryesor përparimin e vendit, botoi shkrime kritike mbi librin si dhe artikujt e Nolit mbi eksperiencën e tij përkthimore. Botimi i librit pati jehonë në disa revista në Amerikë dhe u konsiderua emancipim i lexuesit shqiptar, sukses i gjuhës shqipe, gjenialitet i përkthyesit. Ne i kemi dhënë vend e rëndësi komenteve të Nolit mbi eksperiencën e tij përkthimore, sepse na tërheqin drejt botës së përkthyesit dhe analizave, vendime që ai mori gjatë procesit të përkthimit, duke i vlerësuar këta artikujt si origjinalë me vlerën e patjetërsueshme të dokumentit. Rëndësi në këtë artikull kanë marrë edhe emrat e komentet e personaliteteve shqiptare të kohës, të cilët të përfshirë në debatin kulturor disa herë me ngjyrime politike, vijnë më së shumti me pseudonimet e tyre. Ata na zbulojnë panoramën kulturore, ideologjike e politike të kohës duke na përcjellë dhe ndërthurjen e këtyre panoramave.

Fjalët çelës: debat, gazetë përparimtare, kulturë, shkrime kritike, roman i përkthyer.

ABSTRACT

Fan Noli translated Cervantes’s masterpiece Sojliu mendje – mprehtë Don Kishoti i Mançës and published it in the Albanian weekly newspaper in America, Republika. This newspaper, which addressed the topic of Albania and the albanians, with the main concern of the country’s development, published critical writings on the book as well as Noli’s articles on his translation experience. The publication of the book was echoed in several magazines in America and was considered an emancipation of the Albanian reader, success of the Albanian language, genius of the translator. We have given place and importance to Noli’s comments on his translation experience, because they draw us into the world of the translator and the analysis and decisions, he made during the translation process, valuing these articles as originals with the invaluable value of the document. The names and comments of the Albanian personalities of the time have also taken importance in this article, who were involved in the cultural debate and several times with political nuances, come mostly with their pseudonyms. They reveal to us the cultural, ideological and political panorama of the time, transmitting to us the intertwining of these panoramas.

Keywords: critical writing, culture, debate, progressive newspaper, translated novel.

ENVER HOXHA – LA CREACIÓN DE UN CULTO

Doctoranda Edlira Gabili

Departamento de Lengua y Literatura Española

Facultad de Lenguas Extranjeras, Universidad de Tirana

E-mail: [email protected]

RESUMEN

Enver Hoxha subió al poder en 1944 y lo mantuvo hasta su muerte 1985. Durante su trayectoria política, centralizó los poderes y se convirtió en el único protagonista de la historia del país. El presente tiene como objetivo entender las razones históricas que ayudaron al dictador de Albania subir al poder y mantenerlo por casi cuarenta años, un régimen que se construyó y giró alrededor de su persona. Pretendemos analizar brevemente los hechos históricos que marcaron su posición política y las reformas que él hizo para mantener el status quo, escondiéndose tras la ideología marxista – leninista.

Palabras clave: Albania, comunismo, Hoxha, independencia, poder.

ABSTRACT

Enver Hoxha came to power in 1944 and held it until his death in 1985. During his political career, he centralized powers and became the sole protagonist in the country’s history. The present aims to understand the historical reasons that helped the Albanian dictator rise to power and maintain it for almost forty years, a regime that was built and revolved around him. We intend to briefly analyze the historical facts that marked his political position and the reforms he made to maintain the status quo, hiding behind the Marxist-Leninist ideology.

Keywords: Albania, communism, Hoxha, independence, power.

KARLOS RUIZ ZAFON, TRAJEKTORJA E TIJ LETRARE DHE SUKSESI I JASHTËZAKONSHËM NË SHQIPËRI

Dr. Flavia Kaba

Departamenti Gjuhës Spanjolle

Fakulteti Gjuhëve të Huaja, Universiteti i Tiranës

E-mail: [email protected]

PËRMBLEDHJE

Shkrimtari spanjoll Karlos Ruiz Zafon i përkthyer në mbi 45 gjuhë dhe i botuar në pesë kontinente, pasi u përkthye edhe në gjuhën shqipe, u mirëprit nga lexuesi shqiptar, të cilët, krijuan forume apo klube leximi për të ndarë ndjesitë e tyre mbi veprat zafoniane. Pena dhe stili zafonian të krahasuar me atë të Kunderës, Borgesit apo edhe Dikensit, korrën një sukses të jashtëzakonshëm edhe në vendin tonë, sigurisht falë edhe përkthimeve dinjitoze të përkthyesve. Trajektorja letrare e Zafonit ndonëse e shkurtër në kohë, përbëhet nga 9 romane, 3 prej të cilave janë romane për të rinj, me të cilat Zafoni nisi edhe karrierën e tij si shkrimtar dhe një libër me tregime. Në këtë punim modest do të japim një panoramë mbi këtë trajektore letrare dhe suksesin e jashtëzakonshëm që korri Zafoni në Shqipëri.

Fjalët çelës: letërsi spanjolle bashkëkohore, përkthime, romane, Zafon etj.

ABSTRACT

Carlos Ruiz Zafon a Spanish novelist is translated into over 45 languages and published on five continents, after being translated into Albanian, it was also welcomed by the Albanian readers, who created forums or reading clubs to share their feelings on Zafonian works. The Zafonian pen and style is compared to that of Kundera, Borges or even Dickens, had a big success in our country as well, certainly thanks to the dignified translations of the translators. Zafoni’s literary trajectory, although short in time, consists of 9 novels, 3 of which are novels for young people, with which Zafoni started his career as a writer and a book of stories. In this modest work, we will give an overview of this literary trajectory and the extraordinary success that Zafoni has in Albania.

Keywords: contemporary Spanish literature, novels, translations, Zafon etc.

PËRKTHIMI I KOPERTINËS NGA IMAZHI TE FJALA

Dr.Viola Adhami

Departamenti i Gjuhës Italiane

Fakulteti i Gjuhëve të Huaja, Universiteti i Tiranës

E-mail: [email protected]

PËRMBLEDHJE

Kërkimet në lidhje me përkthimin ndërsemiotik të kopertinave të librave nuk janë të shumta. Roli i elementeve paratekstuale në disa raste edhe nënvleftësohet. Në këtë studim synojmë të analizojmë rolin e rëndësishëm të elementeve vizuale në tregun e përkthimit dhe ndikimin e drejtpërdrejtë që ai ka në shitjen e librave. Kopertinat e librave na japin një përmbledhje vizuale të historisë dhe lexuesit krijojnë një përshtypje të parë për librin. Thelbi i librit është përkthyer në atë hapësirë të kopertinës. Studimi merret me përkthimin e ilustrimeve të librave dhe rolin e dizajnit në strategjitë e përkthimit që zgjedhin botuesit në epokën e globalizmit. Ata bëjnë një përzgjedhje të qëllimshme të shenjave vizuale që përfaqësojnë shenjat verbale. Këtu roli i dizajnerit është shumë i rëndësishëm.

Fjalët çelës: dizajn, kopertinë libri, ndërsemiotik, përkthim, vizual.

ABSTRACT

Researches on the intersemiotic translation of the book covers are not so extensive. The role of the paratextual elements some time is even neglected. In this study it is attempted to analyze the important role of the visual elements in the translation market, and the direct influence on the book sale. Book covers provide a visual summary of the story and the readers create a first impression of the book. The essence of the book has been translated into the space of that cover. The paper explores illustration book translations and the role of design in the translation strategies used by the editors in the era of globalisation. They make a purposeful selection of visual signs to represent verbal signs. Here the role of the graphic designer is very important.

Key words: book cover, design, intersemiotic, translation, visual.

VËSHTRIM HISTORIK E PËRQASËS NDËRMJET QASJEVE DHE METODAVE

NË MËSIMDHËNIEN E GJH

Prof.Asoc.Dr. Aida Gjinali

Departamenti i Gjuhës Italiane

Fakulteti i Gjuhëve të Huaja, Universiteti i Tiranës

E-mail: [email protected]

Prof.Asoc.Dr. Leonard Xhamani

Departamenti i Gjuhës Italiane

Fakulteti i Gjuhëve të Huaja, Universiteti i Tiranës

E-mail: [email protected]

PËRMBLEDHJE

Punimi në vijim ka si qëllim të sjellë një panoramë përmbledhëse të qasjeve dhe metodave në mësimdhënien e gjuhëve të huaja që në fillesat e tyre e deri më sot. Do të sjellim jo vetëm një këndvështrimin historik të tyre dhe përfaqësuesit përkatës, orientimin ku grupohen, por edhe karakteristikat, tiparet e përbashkëta dhe dalluese ndërmjet tyre. Do të përpiqemi të japim kështu një përqasje modeste, pa pretendim ezaurues, e cila synon të vërë në dukje teoritë ku ato bazohen, filozofinë bazë, aspektet gjuhësore, pedagogjike, kulturore dhe shkallën në të cilën secila prej tyre i merr në konsideratë, si dhe avantazhet dhe dizavantazhet përkatëse. Është më se e qartë që e gjithë moria e qasjeve dhe metodave nuk mund të përfshihet në këtë punim modest. Gjithsesi, jemi përpjekur të sjellim metodat që jo vetëm kanë lënë gjurmë në historinë e didaktikës botërore, por edhe ato që sot shërbejnë për formimin e përgjithshëm të mësuesit të gjuhës së huaj. Ato shërbejnë edhe si burim i nevojshëm informacioni, nga ku çdo mësues i gjuhës së huaj mund të vjelë atë çka e konsiderohen të vlefshme dhe të nevojshme për ta aplikuar në klasat e tij të gjuhës së huaj.

Fjalë çelës: qasje, nxënës, metodë, metodologji, mësues.

ABSTRACT

The following paper aims to provide an overview of approaches and methods in foreign language teaching from their inception to the present day. We will bring not only a historical point of view of them and the respective representatives, the orientation where they are grouped, but also the characteristics, common and distinctive features between them. We will thus try to give a modest approach, without exhaustive pretensions, which aims to point out the theories on which they are based, the basic philosophy, the linguistic, pedagogical, cultural aspects and the degree to which each of them takes into account, as well as respective advantages and disadvantages. It is very clear that the whole multitude of approaches and methods cannot be included in this modest paper. However, we have tried to bring methods that have not only left their mark on the history of world didactics, but also those that today serve the general formation of the foreign language teacher. They also serve as a necessary source of information, from which any foreign language teacher can pick up what they consider valuable and necessary to apply in his or her foreign language classes.

Keywords: approach, method, methodology, teacher, student.

PËRQASJE KULTURORE DYGJUHËSHE PËRMES PËRQASJES GJUHËSORE TË SHPREHJEVE FRAZEOLOGJIKE

Dr. Alnida Shano Koroshi

Departamenti i Gjuhës Italiane

Fakulteti i Gjuhëve të Huaja, Universiteti i Tiranës

E-mail: [email protected]

Dr. Kozeta Noti

Departamenti i Pedagogjisë dhe i Psikologjisë

Fakulteti i Shkencave Sociale, Universiteti i Tiranës

E-mail: [email protected]

PËRMBLEDHJE

Në këtë trajtesë, së pari kemi përcaktuar kriteret mbi të cilat do të bëhet analiza kontrastive e njësive frazeologjike në gjuhën italiane dhe shqipe, të cilat përmbajnë elementin “sy”. Më pas kemi paraqitur një klasifikim, i cili nis nga barasvlefshmëria totale për të mbërritur tek ajo zero, e njësive frazeologjike të marra në analizë në të dy gjuhët. Metoda kërkimore e përdorur është ajo krahasimore. Qëllimi i këtij punimi, nëpërmjet përqasjes së korpusit gjuhësor, është të nxjerrë në dukje pikëtakimet dhe dallimet të cilat pasqyrojnë vlerat kulturore të një populli, përmes gjuhës. Ky punim i vjen në ndihmë të gjithë atyre që studiojnë gjuhën italiane për një përvetësim sa më korrekt të strukturave gjuhësore si dhe të gjithë të apasionuarve të gjuhësisë.

Fjalët çelës: barasvlefshmëri, frazeologji kontrastive, gjuha italiane, gjuha shqipe.

ABSTRACT

In this paper, we have firstly defined the criteria on which the contrast analysis of phraseological units in Italian and Albanian will be performed, which contain the element “eye”. Then we have presented a classification, which starts from the total equivalence to arrive at zero one, of the phraseological units taken into analysis in both languages. The research method used is the comparative one. The purpose of this paper, through the approach of the linguistic corpus, is to highlight the similarities and differences which reflect the cultural values of a people, through language. This paper is addressed to all of them who study the Italian language for a more correct acquisition of language structures as well as those that are interested in linguistics.

Keywords: Albanian, contrastive phraseology, equivalence, Italian.

CREATION DES COMPETENCES, EN PRESENCE DES TICE,

POUR UN APPRENTISSAGE AUTONOME DE FRANÇAIS AUTHENTIQUE

Dr. Klementina SHIBA

Département de Français

Faculté des Langues Etrangères, Université de Tirana

E-mail: [email protected]

ABSTRACT

Distance learning/teaching as a new reality and inevitable consequence of the application of technology in the field of teaching of foreign languages, has become a subject of frequent analysis in regard to the increased efficiency that it brings to the learning process compared to traditional methods. However, the transition from theory to the use of this process in practice can pose numerous challenges. For the learner of a foreign language, the acquisition of reading skills involves the development of vocabulary and the training of skills that allow the transfer of habits from the classroom to the natural context of language use in the real world. By analyzing more concretely the creation of skills during the learning of FFL (with the aim of autonomous learning of authentic French), the teacher and learner must identify and overcome key obstacles. The purpose of this study is to analyze the impact of ICT on the development of these skills and to demonstrate that learning/teaching a language through Web-based tools accelerates and enriches the experience compared to the traditional classroom setting. Research indicates that the reasons behind this phenomenon are related to the extraordinary facilities Web-based tools create for learners while studying a text. On the one hand, there is the practicality of the presence of explanatory virtual dictionaries for any unknown terms encountered during reading, and on the other hand, there is the ease of using other sites to obtain authentic, in-depth, and detailed information, ultimately leading to an improved understanding of the text.

Keywords: authentic, ICT, interaction, learning, skills.

PËRMBLEDHJE

Leximi duhet të kuptohet si një process dinamik që përfshin lexuesin dhe tekstin e leximit. Në teori, gjërat duken të qarta dhe të thjeshta, por në praktikë vështirësitë dhe pengesat me të cilat përballet ky proces janë të shumta. Leximi, një aktivitet gjuhësori përqëndruar më shumë në marrjen e informacionit, i ndihmon nxënësit të ndërtojnë të kuptuarin e tyre në sajë të një ndër veprimi shumë kompleks me gjuhën e shkruar, përmes një praktike të vazhdueshme, për të krijuar aftësitë vetëvlerësimit të të kuptuarit, për të identifikuar dhe për të kapërcyer vështirësi të gjatë përvetësimit të një gjuhe. Për nxënësin e një gjuhe të huaj, përvetësimi i aftësisësë leximit është një proces që përfshin zhvillimin e fjalorit dhe formimin e aftësive që lejojnë transferimin e praktikave nga auditori në botën reale, aty ku gjuha përdoret në konteksin e saj natyror. Ky studim synon të analizojë ndikimin e TIK në lexim përtej mureve të klasës dhe të demonstrojë se mësimi i një gjuhe përmes internetit përshpejton dhe pasuron aftësitë e leximit tek nxënësit duke rezultuar më produktiv nëse marrin një detyrë leximi online, sesa kur detyra jepet në klasë. Siç tregojnë rezultatet e hulumtimit, arsyet e këtij fenomeni janë të lidhura ngushtë me faktin se për të studiuar një tekst, interneti krijon lehtësira të jashtëzakonshme për nxënësit. Nga njëra anë karakteri praktik i pranisë së fjalorëve virtual shpjegues për terma dhe fjalë kyçe të panjohura, të hasura gjatë leximit, nga ana tjetër ata mund të përdorin adresa të ndryshme për të marrë informacione të sakta, autentike, të thelluara dhe të hollësishme duke sjellë aktivitete të pasura dhe informacione plotësuese për të përmirësuar të kuptuarin.

Fjalët çelës: autentik, lexim, ndërveprim, të mësuarit, TIK.

TERMAT NË LIDHJE ME STRUKTURËN SEMANTIKE TË FJALËS NË SHQIPE NË PËRQASJE ME GREQISHTEN

Prof. Asoc. Dr. Eda Shehu

Departamenti i Gjuhëve Sllave e Ballkanike

Fakulteti i Gjuhëve të Huaja, Universiteti i Tiranës

E-mail: [email protected]

PËRMBLEDHJA

Në studimet rreth leksikut të çdo gjuhe vend të veçantë zënë marrëdhëniet e fjalëve dhe termave, sidomos,vështrimi i termave të ngritur mbi bazën e fjalëve të zakonshme nga ku mund të krahasohen struktura semantike e fjalës me strukturën konceptore të termit. Përqasja e dukurive që vihen re në këtë vështrim me një gjuhë të huaj hedh dritë dhe çon më tej studimin në të dyja gjuhët rreth kësaj shtrese të leksikut. Këtu, në këtë studim trajtohen termat njëfjalësh të ndërtuar mbi bazën e kuptimit të fjalëve të zakonshme dhe zhvillimin e tyre në terma togfjalëshash në shqipe dhe në greqishte, nga ku vërehen mjaft dukuri interesante në anë të përbashkëta e të veçanta në secilën gjuhë, siç mund të sillen si shembuj në shqipe: rrënjë (fjalë e zakonshme) → rrënjë (term në matematikë) dhe më tej: rrënjë katrore, rrënjë kubike dhe përkatësisht në greqishte: τετραγωνική ρίζα, ρίζα κύβου.

Fjalët çelës: leksik, gjuhë, strukturë konceptuale, strukturë semantike, terma.

ABSTRACT

In the study about the lexicon of each language a special place is occupied by the relations of words and terms, especially, the look of terms raised on the basis of ordinary words from where the semantic structure of the word can be compared with the conceptual structure of the term. The approach of the phenomena observed in this view with a foreign language sheds light and leads further the study in both languages about this layer of lexicon. Here, in this study, are treated the one-word terms built on the basis of the meaning of common words and their development into phrase terms in Albanian and Greek, from where many interesting phenomena are observed in common and specific aspects in each language, as can be brought as examples in Albanian: rrënjë (common word) → rrënjë (term in mathematics) and further rrënjë katrore, rrënjë kubike and respectively in Greek: τετραγωνική ρίζα, ρίζα κύβου.

Keywords: lexicon, terms, conceptual structure, semantic structure, language.

MËSIMDHËNIA E FJALORIT TË GJUHËS SË RE GREKE SI GJUHË E HUAJ

Dr. Isida Metaj (Foçi)

Departamenti i Gjuhës Greke

Fakulteti i Gjuhëve të Huaja, Universiteti i Tiranës

E-mail: [email protected]

Ma. Edlira Jorgaqi

Departamenti i Gjuhës Greke

Fakulteti i Gjuhëve të Huaja, Universiteti i Tiranës

E-mail: [email protected]

PËRMBLEDHJE

Në këtë kumtesë do të analizojmë mësimdhënien e fjalorit të gjuhës së dytë tek studentët e ciklit të parë. Fillimisht paraqiten qasjet kryesore teorike, të cilat kanë të bëjnë me zhvillimin e fjalorit. Në vazhdim referohen dy procedurat bazë në lidhje me mësimdhënien e fjalorit dhe propozohen teknika praktike, të cilat njehsohen dhe aplikohen me qëllim mësimdhënien e fjalorit të gjuhës së dytë. Në përfundim, në këtë punim përshkruhet kuadri i mësimdhënies së fjalorit të gjuhës së dytë gjatë leximit të historive në klasë dhe propozohen praktika leximi, të cilat kontribuojnë në mënyrë efikase në shpjegimin e fjalëve të panjohura dhe si rrjedhojë zhvillimin e fjalorit të gjuhës së dytë.

Fjalë çelës: fjalor, mësimdhënie e drejtpërdrejtë, mësimdhënie jo e drejtpërdrejtë, strategji përvetësimi.

ABSTRACT

In this paper we will analyze the teaching of second language vocabulary to undergraduate students.First, the main theoretical approaches to vocabulary development are presented.The following are two basic procedures related to vocabulary teaching and practical techniques are proposed, which are calculated and applied in order to teach a second language vocabulary.In conclusion, this paper describes the teaching framework of a second language vocabulary while reading stories in the classroom and proposes reading practices that contribute effectively to the explanation of unfamiliar words and consequently the development of a second language vocabulary.

Keywords: direct teaching, indirect teaching, learning strategies, vocabulary.

SPROVË PËR KRAHASIM MES “CIKLIT TË KRESHNIKËVE” DHE EPOSIT SPANJOLL “KËNGA E MIO SIDIT” NË KUADËR TË HAPËSIRËS EVROPIANE.

Dr. Drita Isufaj

Departamenti i Letërsisë

Universiteti “Aleksandër Moisiu”, Durrës

E-mail: [email protected]

PËRMBLEDHJE

Ngjashmëritë ndërmjet eposeve që u përkasin vendeve të ndryshme europiane zakonisht vijnë si rezultat i kontakteve të drejtpërdrejta hapsinore. Kontaktet e shkëmbimet e drejtpërdrejta në më të shumtën e rasteve ndodhin natyrshëm midis kulturash fqinje, por qëllimi i këtij studimi do të jetë përqasja e eposeve mesjetarë të dy popujve që kontaktet e drejtpërdrejta ndërmjet tyre, në periudhën kur këto krijime epike zunë fill, i kanë pasur relativisht të pakta. Kjo përqasje do të bëhet duke vënë përballë njëri-tjetrit eposin spanjoll Kënga e Mio Sidit dhe Ciklin e Kreshnikëve.

Në punim, synohet që të kryhet një krahasim duke u rrekur të prekim sa më shumë aspekte të dy eposeve, si dhe duke argumentuar mbi arsyet e ngjashmërive dhe ndryshimeve midis tyre. Krahasimi i këtyre dy krijimeve folklorike, njëri evropiano-perëndimor dhe tjetri ballkanas, do të përcillet përmes pranëvënies së dy kulturave, dy psikologjive, dy realiteteve mesjetare të këtyre rajoneve të Evropës, por njëkohësisht edhe duke pasur parasysh karakteristikat e eposit si lloj i epikës në vargje. Pra, do të kemi të bëjmë me një krahasim kryesisht tipologjik.

Fjalë çelës: Cikli i Kreshnikëve, epikë, europian, krahasim, Mio Sid.

ABSTRACT

The similarities between the epics belonging to different European countries usually come as a result of direct spatial contacts. Direct contacts and exchanges in most cases occur naturally between neighboring cultures, but the purpose of this study will be to approach the medieval epics of the two peoples that have had relatively few direct contacts between them, in the period when these epic creations began. This approach will be made by juxtaposing the Spanish epic The Song of Mio Cid and the Albanian Epic of Kreshnik.

In this paper, it is intended to make a comparison by trying to touch as much as possible aspects of the two epics, as well as arguing on the reasons for the similarities and differences between them. The aproach of these two folk creations, one Western European and the other Balkan, will be conveyed through the comparison of two cultures, two psychologies, two medieval realities of these regions of Europe, but at the same time considering the characteristics of the epic as a literary genre. So we are going to be dealing with a mostly typological comparison.

Keywords: comparison, epics, europian, Kreshnik Epic, Mio Cid.

LA SITUACIÓN DE LOS EXÁMENES DELE EN ALBANIA

Ma. Sandra Pula Gjoka

Departamento de Lengua Española

Facultad de Lenguas Extranjeras, Universidad de Tirana

E-mail: [email protected]

ABSTRACT

In Albania, DELE exams have been formally operating since 2002 and are the responsibility of the Instituto Cervantes in Rome. From its first call until today, almost every year the May call has been held, despite the fact that these exams are held several times a year worldwide. Since in Albania interest in the Spanish language is growing more and more, referring especially to the influence of Erasmus scholarships with the bilateral agreements between Albanian and Spanish universities, people need to certify their level of Spanish. Having information about the existence of this international diploma, those people who are interested are alerted until the next call. This presentation aims to analyze the situation of DELE exams in Albania.

Keywords: accreditation, Albania, call, DELE, examiner.

RESUMEN

En Albania, los exámenes DELE han estado presentes oficialmente desde 2002 y están a cargo del Instituto Cervantes de Roma. Desde su primera convocatoria hasta hoy, casi todos los años se ha realizado la convocatoria de mayo, a pesar de que estos exámenes se realizan varias veces al año en todo el mundo. Dado que en Albania el interés por la lengua española está creciendo cada vez más, refiriéndose especialmente a la influencia de las becas Erasmus con los acuerdos bilaterales entre universidades albanesas y españolas, la gente necesita certificar su nivel de español. Teniendo información sobre la existencia de este diploma internacional, se alerta a aquellas personas interesadas hasta la próxima convocatoria. Esta ponencia tiene como objetivo analizar la situación de los exámenes DELE en Albania.

Palabras Clave: acreditación, Albania, convocatoria, DELE, examinador.

LA POETIZACIÓN DE HISTORIA EN MARIANA PINEDA DE F. GARCÍA LORCA Y LA NOCHE DE GUERRA EN EL MUSEO DEL PRADO DE RAFAEL ALBERTI[2]

Doctoranda Ana Huber

Cátedra de Estudios Ibéricos

Facultad de Filología, Universidad de Belgrado

E-mail: [email protected]

RESUMEN

El presente trabajo examina la poetización como el procedimiento literario en los dramas Mariana Pineda de Federico García Lorca y Noche de guerra en el Museo del Prado de Rafael Alberti. El objetivo de este trabajo es analizar la imagen de la historia en estas obras. Se investigará por qué los autores han modificado ciertos detalles históricos y qué han logrado así. Con el fin de analizar ambos dramas, se emplearán el método inductvio, deductivo y comparativo, igual que los principios del teatro épico de Brecht y de la teoría de metaficción historiográfica de Linda Hutcheon. Se elaborará la hipótesis sobre dos subtipos de poetización: la sentimentalización en Mariana Pineda y la poetización verdadera (artística) en Noche de guerra. El procedimiento literario de poetización permite a los escritores que organicen la representación histórica y política de los hechos de modo más voluntario y que la enriquecen con una dimensión alegórica. La poetización justifica ciertas alteraciones de los hechos reales porque estos abismos intensifican el efecto artístico.

Palabras clave: Federico García Lorca, Mariana Pineda, Noche de guerra en el Museo del Prado, poetización, Rafael Alberti.

ABSTRACT

This paper examines the poetization as literary device in dramas Mariana Pineda by Federico García Lorca and A Night of War in the Prado Museum by Rafael Alberti. The purpose of this paper is to analyze the way the history is depicted in these pieces. It will be considered why the authors modified some historical details and what they achieved so. In order to analyze the two dramas, we will employ inductive, deductive and comparative method and also the main principles of Brecht’s epic theatre and Linda Hutcheon’s theory of historiographic metafiction. We will elaborate the hypothesis about two subtypes of poetization: sentimentalization in Mariana Pineda and real (artistic) poetization in A Night of War. The literary device of poetization allows the authors to organize the historical and political representation of facts more voluntarily and enrich it with an alegorical dimension. The poetization justifies certain alterations of facts because these lapses intensify the artistic effect.

Keywords: Federico García Lorca, Mariana Pineda, Noche de guerra en el Museo del Prado, poetization, Rafael Alberti.

LA INTERMEDIALIDAD EN LA NOVELA BELTENEBROS

DE ANTONIO MUÑOZ MOLINA

Ma. Selen Kipmen[3]

Estudiante de maestría, Lengua y literatura españolas

Universidad de Estambul

E-mail: [email protected]

RESUMEN

Este estudio consiste en el análisis de la novela Beltenebros (1989) del escritor español Antonio Muñoz Molina en el marco del concepto de “intermedialidad” de Irina O. Rajewsky. La novela Beltenebrosestá influenciada por el cine y esta relación entre las diferentes formas de arte, la literatura y el cine, se denomina “intermedialidad”. Darman es un sicario del partido comunista que vive exiliado en Inglaterra. Cuando la organización le da órdenes, viaja a España para ejecutar a un traidor, pero se da cuenta de algunas similitudes entre su misión actual y una misión similar que se realizó hace veinte años. En la mente de Darman, las circunstancias de dos misiones se entrelazan y tiene que resolver la conexión entre ambos. Muñoz Molina prefiere utilizar el cine negro de Hollywood como fondo de Beltenebros. De esta manera, con los personajes basados en los clichés del cine negro y el contexto cinematográfico creado por las referencias del cine, los lectores se convierten en espectadores de cine. En el caso de esta novela, la literatura y el séptimo arte, el cine, son complementarios.

Palabras clave: Antonio Muñoz Molina, Beltenebros, cine, intermedialidad, literatura.

ABSTRACT

This study consists of an analysis of the Spanish writer Antonio Muñoz Molina’s novel Beltenebros (1989) within the framework of the Irina Rajesky’s “intermediality” concept. The novel has a lot of influences from cinema and this relation between different forms of art, the literature and the cinema, is called as “intermediality”. Darman is a communist party hitman who lives exile, in England. When the organization gives him orders, he travels to Spain for executing a traitor but he realizes some similarities between his actual mission and the one which was 20 years ago. In Darman’s mind, the circumstances of two missions interweave and he has to solve the connection between the both of them. Muñoz Molina prefers to use film noirs of Hollywood as the background of Beltenebros. In this way, with the characters based on the cliches of film noir and the cinematic context created by the references of cinema, the readers turns into film spectators. For this novel, it can be easily said that the literature and the seventh art, the cinema, are complementary.

Keywords: Antonio Muñoz Molina, Beltenebros, cinema, intermediality, literature.

THE TRANSLATION FROM ENGLISH TO ALBANIAN OF WORDPLAY IN JAMES JOYCE’S ULYSSES

Dr. Rozana Bela

English Language Department

Faculty of Foreign Languages, University of Tirana

E-mail: [email protected]

ABSTRACT

In this paper we will give a study some typical cases of wordplay in ‘’Ulysses’’, by James Joyce. Through comparative translation from English into Albanian of the novel, based on the literary explication, we will answer such questions as ‘’ How are the logical connections organized?’’, ‘’How are the logical connections in syntactycal systems factorized?’’, and ‘’ How are the logical connections realized in the form of a text?’’. We will emphasize the nature of: the cognitive meaning and the way it has been expressed; interactive meaning and its expression through the system of states, and the meaning of the discourse and its expression through the system of topics.We will make use of analytical approach and comparative approach. The analytical approach will be realized through the deep and detailed examples provided by the source text and target text, in order to define the translator’s strategies, which have made possible the construction of the translation model. In addition, the comparative method will be used to penetrate the core of the two planes of defects: language texts as a whole, and texts as a reflection of culture. Consequently, we will see the differences between the two linguistic codes (Albanian-English) and the embodiment of their respective cultures.

Keywords: English-Albanian Translation, Translation Procedures. Translation Studies, Ulysses, wordplay.

PËRMBLEDHJE

Në këtë artikull do të parashtrojmë një studim të disa rasteve tipike të ‘’lojës së fjalëve’’në ‘’Uliksi’’ i XhejmsXhojs-it. Përmes krahasimit të përkthimit nga gjuha angleze në gjuhën shqipe të romanit, nëpërmjet shtjellimit letrar, do t’i përgjigjemi pyetjeve të tilla si: ‘’Si organizohen lidhjet logjike?’’, ‘’Si faktorizohen lidhjet logjike në sistemet sintaksore?’’, si edhe ‘’Si krijohen lidhejet logjike në formën e tekstit?’’. Punimi do të analizojë kuptimin konjitiv dhe mënyrën se si shprehet, kuptimësia ndëraktive dhe shprehja e tyre perms sistemeve të gjendjes gjuhësore, ashtu si edhe kuptimin e diskurit dhe shprehjen nëpërmjet sistemit të tematikës. Për këtë do të përdoret qasja analitike dhe ajo krahasimore. Qasja analitike do të shtjellohet perms shumësisë së detajuar të shembujve të vjela nga teksti (romani) burimor dhe ai gjegjës me qëllim përcaktimin e strategjive të përkthyesit, çka kanë mundësuar ndërtimin e modelit të përkthimit. Për më tepër, metoda krahasuese do të shërbejë për të depërtuar në bërthamën e dy planeve: tekstet gjuhësore si tërësi, dhe tekstet si reflektimi i kulturave. Për rrjedhojë do të trajtohen edhe ndryshimet mes dy kodeve gjuhësore (Shqip-Anglisht), dhe mishërimii të dy kulturave respektive.

Fjalë çelës: lojërat e fjalëve, përkthimi anglisht-shqip, procedurat përkthimore, Uliksi.

[1]Este estudio fue apoyadopor la División de Proyectos de Investigación Científica (BAP) de la Universidad de Estambul, con el número de proyecto: 47988.

[2] Este trabajo forma parte del trabajo de máster no publicado, Poetizacija istorije u dramama Marijana Pineda F. Garsija Lorke i Ratna noć u Muzeju Prado Rafaela Albertija (2019).

[3] ORCID ID https://orcid.org/0000-0003-1773-453X